1 październik, 2025

Podstawowe pojęcia księgowe- słowniczek dla początkujących

Podstawowe pojęcia księgowe – słowniczek dla początkujących

Rozpoczęcie działalności gospodarczej to ekscytujący moment, ale bardzo szybko można się zgubić w gąszczu skrótów, ustaw i dziwnie brzmiących terminów. Co chwilę słyszysz o VAT, PIT, KPiR czy amortyzacji i zaczynasz się zastanawiać: o co w tym wszystkim chodzi?

Spokojnie – przygotowałem dla Ciebie prosty słowniczek najważniejszych pojęć księgowych, który pomoże Ci się odnaleźć w świecie biznesu.

1. Przychód

To wszystkie pieniądze, które firma zarabia – np. ze sprzedaży produktów lub usług. Ważne: przychód to jeszcze nie zysk! To tylko to, co „wpada” do kasy.

2. Koszty uzyskania przychodu

Czyli wszystkie wydatki poniesione po to, aby móc zarabiać. To np. zakup materiałów, sprzętu, wynajem biura, opłata za internet czy marketing. Dzięki nim można obniżyć podatek, bo koszty odejmuje się od przychodu.

3. Dochód

To różnica między przychodem a kosztami.
Przykład: zarobiłeś 10 000 zł, a na wydatki poszło 4 000 zł. Twój dochód to 6 000 zł.

4. Podatek dochodowy

Część dochodu, którą trzeba oddać państwu. W Polsce przedsiębiorcy mogą wybrać różne formy opodatkowania, m.in. skalę podatkową, podatek liniowy czy ryczałt.

5. Podatek VAT

Podatek od towarów i usług (stawki 23%, 8%, 5% lub 0%). Doliczany do cen większości produktów i usług. Nie każda firma musi być „VAT-owcem” – małe biznesy do określonego limitu obrotów są zwolnione.

6. PIT i CIT

PIT – podatek dochodowy od osób fizycznych (dotyczy m.in. jednoosobowych działalności).
CIT – podatek dochodowy od osób prawnych (dotyczy np. spółek z o.o.).

7. KPiR (Księga Przychodów i Rozchodów)

Uproszczona ewidencja księgowa, w której zapisuje się wszystkie przychody i koszty. Najczęściej wybierana przez małe firmy.

8. Faktura

Dokument potwierdzający sprzedaż lub zakup. Zawiera dane sprzedawcy i kupującego, kwoty netto/brutto oraz podatek VAT (jeśli dotyczy).

9. Rachunek

Prostsza forma dokumentu sprzedaży. Wystawia się go wtedy, gdy sprzedawca nie jest czynnym podatnikiem VAT.

10. Amortyzacja

To sposób na stopniowe „wrzucanie w koszty” droższych zakupów, takich jak samochód czy komputer. Dzięki temu koszt rozkłada się na kilka miesięcy lub lat.

11. ZUS

Zakład Ubezpieczeń Społecznych – instytucja, do której przedsiębiorcy płacą składki: emerytalne, rentowe, zdrowotne i społeczne.

12. Bilans

Zestawienie majątku firmy (aktywa) i źródeł jego finansowania (pasywa). Najczęściej obowiązkowe w spółkach.